Czytelnictwo nastolatków – oczami nastolatków. Projekt gimnazjalny

28.05.2018

Wraz z początkiem każdego roku kalendarzowego wśród Polaków zainteresowanych szeroko pojętą literaturą wzmaga się poczucie wstydu wynikające z publikowanych m.in. przez Bibliotekę Narodową wyników badań dotyczących poziomu czytelnictwa w kraju. Dowiadujemy się zatem, że  społeczeństwo rzadko i coraz rzadziej traktuje książkę jako sposób na spędzanie wolnego czasu. Czy aby na pewno?

Na to pytanie postanowiły odpowiedzieć uczennice Gimnazjum nr 46 w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 2 w Bydgoszczy, które przeprowadziły szeroko zakrojoną ankietę na temat czytelnictwa wśród swoich rówieśników. Zachęcamy do zapoznania się z raportem z ich badania.

Wraz z początkiem każdego roku kalendarzowego wśród Polaków zainteresowanych szeroko pojętą literaturą wzmaga się poczucie wstydu wynikające z publikowanych m.in. przez Bibliotekę Narodową wyników badań dotyczących poziomu czytelnictwa w kraju. Dowiadujemy się zatem, że  społeczeństwo rzadko  i coraz rzadziej traktuje książkę jako sposób na spędzanie wolnego czasu. To, co stanowiło prawdziwy relaks i jedną z metod poznania świata dla naszych dziadków, nie jest tym samym dla nas. Czy aby na pewno? Czy istotnie z tym czytaniem jest aż tak źle? Takie pytanie postanowiłyśmy zadać sobie my – uczennice Gimnazjum nr 46 w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 2 w Bydgoszczy. Znając obiegową opinię o nieczytającej młodzieży, podjęłyśmy się zrealizowania projektu gimnazjalnego,  który ostatecznie miałby potwierdzić lub obalić funkcjonujący stereotyp. 

O zaletach czytania mówić i pisać można nadal wiele, nieustannie dodając  kolejne powody. Dla nas czynność ta to nieustanna przygoda. Rozkoszujemy się, poznając nowe historie. Współodczuwamy, pragniemy, fantazjujemy… To właśnie możliwość doznawania różnych stanów emocjonalnych jest dla nas bodźcem do sięgania po coraz to nowe tytuły.

Pracę nad projektem rozpoczęłyśmy od sformułowania problemu: „Nie żałuj umarłych, Harry. Żałuj żywych, a przede wszystkim tych, który żyją bez książek” – czyli jak to jest z tym czytaniem wśród młodzieży? Następnie stworzyłyśmy narzędzia badawcze, które zamieściłyśmy na młodzieżowych portalach społecznościowych.
W przeciągu zaledwie 48 godzin otrzymałyśmy 1778 odpowiedzi na pytania zawarte w ankiecie przetłumaczonej przez nas także na język angielski. Analiza wyników potwierdziła nasze przypuszczenia. Zarówno anonimowi ankietowani, jak i uczniowie poproszeni o udzielenie wywiadu podkreślili, jak wielkie znaczenie ma dla nich czytanie. Wśród odpowiedzi, które mogą zawstydzić niejednego dorosłego czytelnika, na uwagę zasługuje wypowiedź szkolnej koleżanki, która tylko w ubiegłym roku przeczytała 138 książek.       
         

Poniżej prezentujemy odpowiedzi polskich i zagranicznych respondentów na wybrane pytania w formie czytelnych wykresów:

Szczególną uwagę zwróciłyśmy na różnicę w ilości czytanych książek przez młodzież z Polski i zagranicy. Rówieśnicy z innych krajów czytają mniej, a często tym, co skłoniło ich do sięgnięcia po kolejną książkę, było przeczytanie Harry’ego Pottera. To twórczość J.K. Rowling przyczyniła się do znacznego wzrostu zainteresowania literaturą fantasy. Młodzież ma świadomość prawd i wartości moralnych zawartych w serii o małym czarodzieju. Jedna z wypowiedzi tak odnosi się do wyżej wspomnianego problemu.

Tak. Siła przyjaźni. Tego chyba rozwijać nie muszę. Lojalność wobec tego, w co się wierzy. Prawda, która nawet najlepiej skrywana, zawsze wyjdzie na jaw. Pamięć o sobie, swojej historii, swojej rodzinie, która jest niezbędna. Pragnienia, które czasem motywują, a czasem niszczą. Marzenia o pokoju, który nigdy nie nadejdzie w stu procentach. Miłość, którą trzeba bronić, a przed którą się nie ucieknie. Perfekcja, która nie istnieje. Zło, które nadejdzie w nieodpowiedniej chwili może zostać na zawsze. Zło, które można pokonać dwa razy silniejszym dobrem. Zło, które zawsze istniało, istnieje i będzie istnieć. Zjednoczenie, które jest silniejsze od bycia samemu. Poświęcenie, które działając w siłę wyższego dobra jest czasami głupstwem, ale i zazwyczaj koniecznością. Nasz los, który nie przez nas zapisany, to przez nas edytowany na bieżąco. Wiara, która sama jest tylko połową. Działania, które są drugą połową. O tym właśnie mówi seria „Harry Potter”. O tym, że trzeba wierzyć i działać.

Chcąc definitywnie potwierdzić nasze założenie, nawiązałyśmy współpracę z polskimi i zagranicznymi wydawnictwami: Bloomsbury, Media Rodzina, Jaguar. Wszystkie trzy zgodnie potwierdziły, że literatura młodzieżowa ma się dobrze, a od czasu opublikowania  serii o Harrym Potterze zauważalnie zwiększyło się zainteresowanie  czytaniem.

To, co cieszy nas najbardziej, to efekty całorocznej pracy nad projektem. Za najważniejszy uznałyśmy certyfikat udziału w projekcie eTwinning zatytułowanym „Bookworms”. Brało w nim udział aż 8 szkół z różnych zakątków Europy. Na fali entuzjazmu już w czerwcu organizujemy wydarzenie czytelnicze w ramach ogólnopolskiej akcji „Jak nie czytam, jak czytam”.

Zapytacie, co wywnioskowałyśmy z realizacji naszego projektu? Czy miał on znacznie tylko dla nas, czy dla szerszego odbiorcy? Odpowiedzią na nie niech będzie liczba odpowiedzieli udzielonych na pytania otwarte i zamknięte w ankiecie, zainteresowanie pracowników Biblioteki Narodowej naszymi badaniami oraz entuzjastyczne podejście uczniów z różnych zakątków Europy. Naprawdę warto czytać!

Uczennice Gimnazjum nr 46 w Bydgoszczy:

Wiktoria Kata, Marta Majchrzak, Agnieszka Rolbiecka, Paulina Serwińska, Iga ZamroczyńskaPod opieką:

Moniki Hejman, Aleksandry Jaskólskiej i Danuty Brzezińskiej