Wartości są to standardy naszych myśli, postaw i zachowań, które określają kim jesteśmy, jak żyjemy i jak traktujemy innych ludzi. Zachowania moralne - z gruntu właściwe, które pomagają,

a nie krzywdzą innych ludzi. Prawdziwe i uniwersalnie akceptowane wartości wyzwalają zachowania korzystne zarówno dla tego, kto je praktykuje, jak i dla osoby na którą są skierowane. Pozytywne wartości kształtują lepszych ludzi, lepsze życie i lepsze stosunki międzyludzkie.

Cel nauczania wartości: pomóc dzieciom w ukształtowaniu mocnego i prawego charakteru, który pozwoli im żyć godnie, twórczo i szczęśliwie, stać się dobrymi członkami rodzin, odpowiedzialnymi obywatelami i oprzeć się złym wpływom ze strony rówieśników, społeczeństwa i masowej kultury.

Tak rozumiane wartości nadają życiu sens i dzięki nim dzieci jak z kompasem mogą poruszać się w świecie, stawiać sobie właściwe cele i podejmować słuszne decyzje. Jeśli nie otrzymają kształcenia w dziedzinie wartości, będą zdane na łaskę okoliczności i różnych wpływów, nigdy nie będąc sternikiem własnego losu. Wartości są też jak szczepionka - chronią dzieci przed złym wpływem, zgubnymi pokusami i wieloma zagrożeniami. Nauczanie wartości to najważniejsza rzecz jaką możemy zrobić dla ich szczęścia. Liberalne rodzicielstwo bez żadnych reguł i wartości - doprowadziło w USA do wychowania pokolenia bijącego rekordy narkomanii, rozwodów, samobójstw, przestępstw i innych destrukcyjnych zachowań. Jeżeli rodzice i nauczyciele nie będą świadomie uczyć dzieci wartości słowem i własnym przykładem, pustkę moralną wypełnią natychmiast inni - rówieśnicy, telewizja, społeczeństwo - często antywartościami. Społeczeństwa amoralne upadają.

Sugerujemy aktywne nauczanie12 wartości (lub grup wartości), bo tyle mamy miesięcy. W każdym miesiącu wybieramy jedną grupę wartości: wyjaśniamy jej sens, czytamy opowieści dobrane pod jej kątem, omawiamy z dzieckiem cechy i zachowania bohaterów; pomocne są gry, rozmowy, odgrywanie scenek. Zachęcamy do codziennego praktykowania wartości i nagradzamy wykazanie się daną wartością. W kolejnym roku powtarzamy cykl na wyższym poziomie percepcji dziecka.

Proponowane wartości:

1. Szacunek - podstawa wszystkich innych wartości - to grzeczność i prawdziwa troska o dobro i uczucia drugiej osoby (szacunek dla siebie i innych osób, zwłaszcza dla dzieci, kobiet, osób starszych, dobrych tradycji, zwierząt, przyrody, państwa i jego instytucji, prawa itp. Także: tolerancja (dla odmienności, nie dla zła); też: kultura bycia, grzeczność - w intencji, słowach, tonie, wyrazie twarzy;
2. Uczciwość (wobec siebie, innych osób, instytucji) - przestrzeganie zasad moralnych z zachowaniem zgodności zachowań z deklaracjami, prawdomówność, honor, ludzka przyzwoitość (postępowanie fair);
3. Mądrość - podejmowanie rozważnych i moralnych decyzji, działanie z namysłem i dla dobra (mądrość jest nierozerwalnie związana z czynieniem dobra), umiejętność rozpoznawania własnych i cudzych motywów, przewidywania konsekwencji;
4. Odpowiedzialność (też: rzetelność, wiarygodność);
5. Odwaga - podejmowanie trudnych, ale słusznych i ważnych decyzji (ryzykowanie bez istotnego powodu to nie odwaga, lecz brawura i brak dojrzałości), umiejętność przeciwstawienia się złemu przykładowi lub presji, obrona własnych przekonań i dobrych impulsów;
6. Samodyscyplina, wytrwałość, potencjał (pełne wykorzystanie własnych możliwości), motywacja, pracowitość, silna wola (zrodzona z szacunku do siebie);
7. Umiar (m.in. w gromadzeniu rzeczy, w jedzeniu, oddawaniu się przyjemnościom np. oglądaniu telewizji, w poglądach - bez popadania w skrajności itd.), zrównoważenie, harmonia, zasada złotego środka, pokojowe nastawienie;
8. Przyjaźń, lojalność, miłość, wierność;
9. Życzliwość, pomoc, solidarność, służba, dobroczynność;
10. Sprawiedliwość, wdzięczność, wyrozumiałość, wybaczanie;
11. Optymizm, humor; Piękno

Na podstawie książki Lindy i Richarda Eyre "Teaching Your Children Values".

Powrót