|
W ba¶niowych opowie¶ciach czêsto pojawia³y siê najró¿niejsze nieziemskie istoty. S³u¿y³y one do wyt³umaczenia przeró¿nych tajemniczych zjawisk, które du¿o, du¿o pó¼niej wyja¶ni³a nauka. W ba¶niach prawda miesza³a siê z nieprawd±, dobrzy czarodzieje ze z³ymi czarnoksiê¿nikami...
Czary by³y od zawsze
Z dawien dawna na ca³ym ¶wiecie ludzie korzystali z czarów. Zaklinali ¿ywio³y - wodê, ogieñ, wiatr - aby zapanowaæ nad gro¼n± przyrod±. Sporz±dzali tajemnicze mikstury na nêkaj±ce ich choroby. Z gwiazd, zwierciade³ starali siê odczytaæ przysz³o¶æ. Do dzi¶ w¶ród ludów Afryki i Ameryki ¿yj± ludzie obdarzeni magicznymi zdolno¶ciami. S± to szamani, magowie lub druidzi.
Amulety i talizmany
Nic tak nie chroni przed z³em i nieszczê¶ciem jak amulet, czyli magiczny przedmiot. Znanym amuletem jest koñska podkowa zawieszona nad wej¶ciem. Taki talizman przynosi posiadaczowi powodzenie i szczê¶cie. Wystarczy tylko uwierzyæ.. A kto nie wierzy w czterolistn± koniczynê?
Jak to jest z czarodziejami..
Czarodzieje zazwyczaj nie budzili strachu, lecz przeciwnie - powa¿ano ich jako mêdrców, znachorów, a tak¿e historyków i nauczycieli, przekazuj±cych wiedzê nastêpnym pokoleniom.
Konieczny warunek do czarowania
¯eby sta³ siê czar, potrzebne jest zaklêcie. Najczê¶ciej u¿ywanym zaklêciem jest tajemnicze s³owo "abrakadabra". W rzeczywisto¶ci jest to staro¿ytne zaklêcie, które znaczy "precz!". W ¶redniowieczu by³o to zaklêcie stosowane przeciwko chorobie. Wpisywano je w odwrócony trójk±t.
Jak rozpoznaæ czarodzieja?
|
W zaczarowanym ¶wiecie ba¶ni czarownicy, czarodzieje
i czarnoksiê¿nicy s± o wiele potê¿niejsi od czarownic.
Potrafi± nie tylko sprowadziæ burze i nawa³nice,
ale mog± dowolnie zmieniaæ postaæ. Ich siedzib± jest
najczê¶ciej zamek po³o¿ony w niedostêpnych górach.
Czarodziej to zazwyczaj starszy pan, ale nikt nie wie,
ile dok³adnie ma lat. Podobno tyle, ile w³osów w swojej brodzie…
|  |
 |
Wygl±d czarodzieja:
mycka czyli wysoki kapelusz
siwe w³osy
przenikliwy wzrok,
na nosie ma³e okulary
d³uga broda
d³uga szata w magiczne znaki
laska ozdobiona tajemniczymi znakami
ksiêga zaklêæ
|
Czym zajmuje siê czarnoksiê¿nik?
Czarnoksiê¿nik jest bardzo m±dry. Zna mnóstwo zaklêæ. Kiedy patrzy w szklan± kulê, widzi to, co dopiero siê zdarzy. W nocy obserwuje przez lunetê gwiazdy, swoje spostrze¿enia zapisuje w wielkiej ksiêdze, zamykanej na klucz. Czarodzieje byli czêsto doradcami królów. Robili magiczne napoje, które uzdrawia³y chorych.
S³awni czarodzieje z ksi±¿ek
 |
Merlin
Czarodziej wszech czasów, jeden
z bohaterów legend o królu Arturze
i rycerzach Okr±g³ego Sto³u. By³ nauczycielem i doradc± króla Artura.
To on przyczyni³ siê do og³oszenia Artura królem, gdy ten wyci±gn±³ ze ska³y magiczny miecz Excalibur.
|
 |
Dumbledore
Profesor Albus Dumbledore by³ dyrektorem Szko³y Magii i Czarodziejstwa w Hogwarcie i zarazem najpotê¿niejszym czarodziejem swoich czasów. Za³o¿yciel Zakonu Feniksa. Dumbledore zas³yn±³ ze zwyciêstwa nad czarnoksiê¿nikiem Grindelwaldem, z odkrycia dwunastu sposobów wykorzystywania smoczej krwi oraz ze swoich dzie³ alchemicznych napisanych wraz z Nicolasem Flamelem. By³ jedynym czarodziejem, którego lêka³ siê Lord Voldemort.
|
Harry Potter
To ca³kiem (prawie) zwyczajny ch³opiec. Talent do czarów ujawni³ w wieku 11 lat. Uczeñ Szko³y Magii i Czarodziejstwa Hogwart, w której poznaje tajniki sztuki czarnoksiêskiej i prze¿ywa niesamowite przygody.
 |
Gandalf
Jeden z g³ównych bohaterów ze stworzonej przez
J. R. R. Tolkiena mitologii ¦ródziemia. M±dry i do¶wiadczony czarodziej "bia³ej magii". S³yn±³ ze sztuki czarowania ogniem i ¶wiat³em. S³u¿y³ rad± krasnoludom, hobbitom i elfom. Pomóg³ ludziom w walce przeciw z³ym czarnoksiê¿nikom i goblinom.
|
|
Gargamel
Czarodziej niedorajda,
odwieczny wróg Smerfów,
mieszkaj±cy w upiornym zamku,
w³a¶ciciel kota Klakiera.
|  |
 |
Panoramiks
D³ugobrody i rozczochrany druid z francuskiego komiksu o Asteriksie. Przygotowywa³ on dla nieugiêtych Galów z wioski magiczny napój, dziêki któremu uzyskiwali nadludzk± si³ê. Sk³ad napoju pozostaje tajemnic±, wiadomo tylko, ¿e niezbêdnym sk³adnikiem by³a jemio³a.
|
 |
Pan Twardowski
To s³awny polski czarownik, który sprzeda³ duszê diab³u w zamian za czarnoksiêskie moce. Przedstawiany jest jako szlachcic z sumiastym w±sem, w ¿upanie, kontuszu, z karabel± u boku oraz czapk± z piórem.
Twardowski podpisa³ diab³u cyrograf na sw± duszê, któr± czart mia³ mu odebraæ w Rzymie. Czarodziej sprytnie unika³ spotkania z diab³em, a chc±c odwlec realizacjê umowy, wymy¶la³ dla czarta absurdalne prace, jak np. ukrêcenie bicza z piasku, zrobienie proszku z suszonej wody czy wbicie gwo¼dzia w ziarnko maku itp. Diabe³ w koñcu porwa³ Twardowskiego podstêpem, buduj±c karczmê o nazwie " Rzym". Czarodziej, bêd±c ju¿ w mocy diab³a, unoszony do piek³a, ratowa³ siê modlitw±. Wówczas diabe³ uciek³ w pop³ochu, zostawiaj±c go zawieszonego miêdzy niebem i ziemi±. Twardowski chwyci³ siê ksiê¿yca i tam ju¿ pozosta³.
|
|
Szed³ czarodziej przez rzeczkê,
Zgubi³ z³ot± laseczkê,
A z ni± wszystkie swe czary,
Co ich mia³ tam do pary!
Stan±³ smutny nad rzek±,
£zy po brodzie mu ciek±.
Ka¿dy teraz siê dowie,
¯e to w lasce s± czary,
A on sobie - pan stary,
Jak ci wszyscy zwyczajni panowie...
Ewa Szelburg-Zarembina - Szed³ czarodziej
|  |
 |
To w³a¶nie ja - Czarodziej znany,
Przez wszystkie dzieci uwielbiany,
Bo jestem znawc± ró¿nych czarów
I ile zechcê mam dolarów,
Funtów, z³otówek - nie od ¶wiêta.
O jaki¿ z Ciebie chwalipiêta!
Uwielbiam ¿arty, a na psoty
Nigdy nie zabraknie mi ochoty.
Zamieniam ludzi z³ych w kamienie,
Bo te¿ nie lubiê ich szalenie.
Dobrym - co zechc± - wyczarujê.
Zwykle siê przez to dobrze czujê.
Choæ miewam czasem zastrze¿enia,
To spe³niam ludziom ich ¿yczenia!
Bo "czary-mary" dzia³a wszêdzie.
Niechaj rado¶nie tutaj bêdzie!
Agnieszka W±torek - Perypetie z magi±
|
Mo¿e chcesz odwiedziæ zaczarowane miejsca z bajek,
spotkaæ siê z czarodziejami? To wcale nie jest trudne.
Wystarczy ksi±¿ka i odrobina wyobra¼ni...
Frank Baum "Czarnoksiê¿nik z Krainy Oz"
Walt Disney "Czarodziej Merlin"
Natalia Ga³czyñska "O wró¿kach i czarodziejach"
Johann Wolfgang Goethe "Uczeñ czarnoksiê¿nika"
Janusz Korczak "Kajtu¶ Czarodziej"
"Ksiêga ba¶ni i mitów"
Artur Oppman "Pan Twardowski"
Christopher Paolini "Eragon"; "Najstarszy"
John Patience "Hokus - pokus: ksiêga czarownic i czarowników"
Joanne Kathleen Rowling - seria o Harrym Potterze
John Ronald Reuel Tolkien "Hobbit czyli tam i z powrotem";
"W³adca Pier¶cieni"
 |
Bibliografia:
Antologia poezji dzieciêcej /wybra³ i opracowa³ Jerzy Cie¶likowski. Wroc³aw, Zak³ad Narodowy im. Ossoliñskich 1981
Daxelmuller Christoph "Magia, wied¼my i czarnoksiê¿nicy". Wroc³aw, Atlas 2004
Hill Douglas "Wied¼my i czarownicy: poznaj ¶wiat magii, dzieje, tajemnice i wierzenia ludzi uprawiaj±cych magiê". Warszawa, Arkady 1998
Ksiêga ba¶ni i mitów. Lublin, Wydawnictwo Pawe³ Skokowski 2001
Martin Jerzy W. "O czarach - marach". ¦wierszczyk 2004 nr 22 s. 5-6
Tylicka Barbara "Bohaterowie naszych ksi±¿ek: przewodnik po literaturze dla dzieci i m³odzie¿y". £ód¼, Literatura 1999
W±torek Agnieszka "Dialogi wierszem pisane na okazje wci±¿ te same" (propozycje scenariuszy do przedstawieñ szkolnych i nie tylko). Kraków, Oficyna Wydawnicza "Impuls" 2005
|
|
|
