|
Podstawa programowa kszta³cenia ogólnego w szko³ach ponadgimnazjalnych, programy, a praktyka - mój g³os w
dyskusji.
W roku szkolnym 2002/2003 reforma o¶wiaty dotar³a do liceów. Cykl kszta³cenia zmieni³ siê z czteroletniego na
trzyletni. Do liceum po raz pierwszy przysz³a m³odzie¿, która ukoñczy³a gimnazjum i by³a kszta³cona w nowy sposób.
Zmieni³y siê te¿ realia otaczaj±cego nas ¶wiata, który sta³ siê "globaln± wiosk±". Powszechny dostêp
do Internetu sprawi³, ¿e przep³yw informacji wszelkiego typu jest coraz szybszy. W tej sytuacji zmienia siê te¿
biblioteka szkolna, w której pojawiaj± siê nowe no¶niki informacji takie jak kasety wideo, p³yty CD, encyklopedie
multimedialne, strony i serwisy WWW. Biblioteka szkolna przekszta³ca siê teraz w dydaktyczne centrum informacji,
zadaniem którego jest przygotowaæ m³odzie¿ do ¿ycia w spo³eczeñstwie informacyjnym i wspieraæ nauczycieli w
pracy dydaktycznej.
Przed bibliotek± szkoln± stoj± wiêc nowe zadania i cele. W "Biblioteczce Reformy" nr 25 MEN o bibliotekach
(wyd. Warszawa 2000 r.) czytamy:
Zadaniami wszystkich typów bibliotek w ogólnokrajowej sieci bibliotek jest gromadzenie, opracowywanie,
przechowywanie i udostêpnianie materia³ów bibliotecznych oraz szeroka informacja o gromadzonych zbiorach w³asnych i
innych bibliotek. Ka¿dy typ biblioteki charakteryzuj± poza tym odrêbne zadania szczegó³owe.
Biblioteka szkolna wspomaga realizacjê programów nauczania i wychowania, edukacjê kulturaln± i informacyjn±
uczniów oraz s³u¿y kszta³ceniu ustawicznemu nauczycieli. Te w³a¶nie zadania wyró¿niaj± j± spo¶ród innych typów
bibliotek. Jako nierozerwalna czê¶æ szko³y, realizuje zadania zapisane w podstawie programowej kszta³cenia ogólnego,
a zw³aszcza udziela pomocy w nabywaniu przez uczniów umiejêtno¶ci poszukiwania, porz±dkowania i wykorzystywania
informacji z ró¿nych ¼róde³ oraz efektywnego pos³ugiwania siê technologi± informacyjn±, a tak¿e rozwijania
sprawno¶ci umys³owych oraz osobistych zainteresowañ.[1]
W dalszej czê¶ci tego dokumentu stwierdza siê, ¿e efektywne funkcjonowanie biblioteki szkolnej uzale¿nione jest
od kilku czynników, a mianowicie od lokalu, warsztatu informacyjno-bibliograficznego, wykszta³cenia pracowników,
wielko¶ci bud¿etu i innych.
W podstawie programowej edukacja czytelnicza i informacyjna jest oddzielona od edukacji medialnej. W dziedzinie
edukacji czytelniczej i informacyjnej zadaniem kszta³cenia na pi±tym etapie czyli szkó³ ponadgimnazjalnych
jest:
- Uporz±dkowanie i utrwalenie umiejêtno¶ci nabytych w poprzednich etapach edukacji
- Stworzenie warunków do osi±gniêcia dojrza³o¶ci i sprawno¶ci czytelniczej
- Przygotowanie do korzystania z zautomatyzowanej biblioteki (mediateki) jako centrum globalnej informacji
- U³atwienie i pomoc w wyborze dalszej drogi ¿yciowej[2]
Natomiast zadaniem szko³y jest:
- Ukszta³towanie prawid³owego obrazu "kultury mediów" mediów jej oddzia³ywania na ró¿ne obszary
¿ycia spo³ecznego
- Doskonalenie samodzielnego projektowania i konstruowania przekazów medialnych
- Przygotowanie do wyra¿ania swoich ocen, opinii i recenzji konkretnych komunikatów medialnych[3]
Aby po³±czyæ te dwa modu³y kszta³cenia stworzono ¶cie¿kê "Edukacja czytelnicza i medialna". Jeden z
tych modu³ów obejmuje tre¶ci zwi±zane z kszta³ceniem ucznia jako u¿ytkownika informacji i przygotowania go do
ustawicznego kszta³cenia siê. Tre¶æ drugiego modu³u stanowi± wprowadzenie do ¶wiadomego i racjonalnego odbioru
oraz korzystania z mass mediów nowoczesnej technologii informatycznej.
W prasie fachowej pojawi³o siê obecnie ju¿ kilka programów takich ¶cie¿ek dla szkó³ ponadgimnazjalnych.
Przejrza³am niektóre z nich np.: "Program ¶cie¿ki czytelniczo-medialnej dla szkó³ ponadgimnazjalnych"
autorstwa pañ Miros³awy Bogacz i Doroty Kaczor zamieszczony w "Bibliotece Szkole" nr 5 z 2002 roku.[4]
Jest to bardzo ambitny, atrakcyjny i szeroki program. Jednak mimo swojego wieloletniego do¶wiadczenia oraz wykszta³cenia
bibliotekarskiego i polonistycznego nie podjê³abym siê realizacji tego programu. Brak mi wiedzy prasoznawczej,
psychologicznej i socjologicznej. W swoim ¶rodowisku szkolnym nie widzê te¿ partnerów, którymi mog³abym
realizowaæ ten program. Kto bowiem mia³by realizowaæ takie tematy jak np. :"socjotechniki, reklama a prawo, etos
Internetu, modele transmisji - propaganda - polonista, historyk ? Byæ mo¿e w przysz³o¶ci, mo¿e niedalekiej, pojawi±
siê specjali¶ci przygotowani do takiego kszta³cenia. Póki co uwa¿am, ¿e powinno siê realizowaæ te zadania, które
mo¿na, na które pozwalaj± warunki szko³y. Mizeria w o¶wiacie jest znana i nie wszystkie biblioteki szkolne posiadaj±
dostêp do Internetu. W ma³ych o¶rodkach miejskich nie ma te¿ teatru ani studia telewizyjnego.
Dlatego uwa¿am, ze poszczególne szko³y powinny tworzyæ w³asne programy, dostosowane do ich potrzeb i mo¿liwo¶ci.
Nie zwalnia to nikogo do "równania w górê" i poszukiwania coraz lepszych rozwi±zañ.
Bardziej realny do zrealizowania ju¿, od zaraz wydaje mi siê program edukacji czytelniczej i medialnej z
wydzielonym modu³em biblioteczno - informacyjnym przedstawiony przez pani± Jadwigê Andrzejewsk± w "Bibliotece
Szkole" nr 9 z roku 2002[5].W uwagach wstêpnych autorka postuluje, aby lekcje te
umieszczone by³y w planie zajêæ z puli godzin do dyspozycji dyrektora szko³y. Celem tego programu jest przygotowanie
uczniów do samokszta³cenia i pracy twórczej poprzez umiejêtne wykorzystywanie, analizê, krytyczn± ocenê i
wykorzystanie w praktyce ró¿nych informacji. Ten program jest bardziej bibliotekarski i mo¿liwy do zrealizowania
nawet w prowincjonalnej, s³abo wyposa¿onej szkole. Obawiam siê tylko, czy bêdzie atrakcyjny dla uczniów.
Przejrza³am te¿ program PARTNER "Edukacja czytelnicza i medialna" Ewy Nowel dla liceum profilowanego.[6]
Jest to program zatwierdzony przez Ministra Edukacji Narodowej (nr zatwierdzenia: DKW-4015-35/ 01). Uwa¿am, ¿e
jest to bardzo warto¶ciowy program, ale jak stwierdza ju¿ we wstêpie autorka, sukces jego bêdzie mo¿liwy przy
zachowaniu korelacji miêdzyprzedmiotowej prze³o¿onej na wspólny wysi³ek kilku nauczycieli.
Popularyzowanie wiedzy o mediach jest dzi¶ zadaniem dla wszystkich nauczycieli i dlatego te zagadnienia powinny siê
znale¼æ w planach dydaktycznych jêzyka polskiego, historii, wiedzy o spo³eczeñstwie oraz przedsiêbiorczo¶ci.
Realizacja tego programu bêdzie wymaga³a zmiany postawy i aktywno¶ci od ucznia i nauczyciela. Rozmowa o mediach z
uczniami bêdzie pewnie trudna, poniewa¿ czêsto dotknie akceptowanych nie¶wiadomie warto¶ci. Program Ewy Nowel
zawiera modu³y do realizacji wraz z opisem umiejêtno¶ci ucznia, tabelaryczny zapis programu oraz niektóre
scenariusze lekcji. Program ten okre¶la te¿ warunki niezbêdne do realizacji, postulowane osi±gniêcia uczniów i
ewaluacjê. Uwa¿am, ¿e warto skorzystaæ z tej propozycji programowej i je¿eli nie w ca³o¶ci, to chocia¿ w czê¶ci
j± zastosowaæ (np. przy tworzeniu w³asnych programów ).
Ciekawa jestem, jak pañstwo realizujecie tê ¶cie¿kê w praktyce i czym siê kierujecie przy wyborze programu?
Opracowa³a: Urszula Czerniak
[1] |
Biblioteczka Reformy nr 25 MEN o bibliotekach, Warszawa 2000 r, s.10
Powrót |
[2] |
Edukacja czytelnicza i informacyjna http://www.men.wav.pl
Powrót |
[3] |
Edukacja medialna http://www.men.wav.pl
Powrót |
[4] |
Bogacz m., Kaczor D.: Program ¶cie¿ki czytelniczo-medialnej dla szkó³ ponadgimnazjalnych,,
Biblioteka w Szkole 5/2002
Powrót |
[5] |
Andrzejewska J: Program edukacji czytelniczej i medialnej - modu³ biblioteczno- informacyjny,
realizowany na zajêciach grupowych w szko³ach ponadgimnazjalnych,, Biblioteka w Szkole 9/2002 s.1-5
Powrót |
[6] |
Nowel E.: Program PARTNER. Liceum profilowane. Edukacja czytelnicza i medialna. Kielce 2002
Powrót |
Dzia³: Edukacja czytelnicza i medialna |
|