|
|
Czy to bajka, czy nie bajka,
My¶lcie sobie, jak tam chcecie.
A ja przecie¿ wam powiadam:
Krasnoludki s± na ¶wiecie.
Naród wielce osobliwy.
Drobny - niby ziarnka w bani:
Je¶li które z was nie wierzy,
Niech zapyta starej niani.
W górach, w jamach, pod kamykiem,
Na zapiecku czy w komorze
Siedz± sobie Krasnoludki
W byle jakiej mysiej norze.
Pod kominem czy pod progiem -
Wszêdzie ich napotkaæ mo¿na:
Czasem który za kucharkê
Poobraca pieczeñ z ro¿na...
Czasem skwarków porwie z rynki
Albo li¼nie cukru nieco
I pozbiera okruszynki,
Co ze sto³u w obiad zlec±.
Czasem w stajni z bicza trza¶nie,
Koniom spl±ta d³ugie grzywy,
Czasem dzieciom prawi ba¶nie...
Istne cuda! Istne dziwy!
Gdzie chce - wejdzie, co chce - zrobi,
Jak cieñ chy¿o, jak cieñ cicho,
Nie od¿egnaæ siê od niego,
Takie sprytne ma³e licho!
Zreszt± my¶lcie, jako chcecie,
Czy kto chwali, czy kto gani,
Krasnoludki s± na ¶wiecie!
Spytajcie siê tylko niani.
| |
Maria Konopnicka - O krasnoludkach i sierotce Marysi [fragm.]
Krasnoludek to przyjazna ludziom istota pojawiaj±ca siê czêsto w literaturze polskiej i zagranicznej, szczególnie w bajkach i ba¶niach. Wystêpuje zarówno w ba¶niowej tradycji polskiej, jak i innych narodów europejskich.
Jak wygl±daj± krasnoludki?
Najwiêksi nawet niedowiarkowie potrafi± jednym tchem wymieniæ kilka stereotypowych cech wygl±du krasnoludka: niewielki wzrost, d³uga, gêsta broda, wydatny nos, czerwona, spiczasta czapeczka i ci¿my na nogach.
Jest na ¶wiecie kraj malutki,
Gdzie mieszkaj± krasnoludki,
Maj± domki z cienkiej s³omki,
Z kominami jak poziomki.
Krasnoludek, gdy jest m³ody,
Wcale nie ma jeszcze brody,
¯adnych wa¿nych spraw nie miewa,
Tylko bawi siê i ¶piewa.
Jan Brzechwa - Trzy weso³e krasnoludki [fragm.]
| |
S³ownik Jêzyka Polskiego mówi o krasnoludkach tak:
"Krasnoludek - w ba¶niach i wierzeniach ludu to istota malutkiego wzrostu, o du¿ej g³owie, w czerwonym stroju, brodata, zwykle uwa¿ana za dobrego ducha sprzyjaj±cego ludziom."
Polska nazwa krasnoludka, inaczej kra¶niê, krasnalek, kra¶niak, pochodzi w³a¶nie od charakterystycznej czerwonej czapeczki.
Inne nazwy krasnoludka to: krasnal, krasnolud, karze³ek, gnom, skrzat.
Budowa i ubiór krasnoludka:
Czym zajmuj± siê krasnoludki?
Krasnoludki i im podobne istoty zalicza siê do duchów opiekuñczych. Niewielcy to opiekunowie, ale bardzo skuteczni i ¿yczliwi. Wed³ug wierzeñ ludowych, g³ównym zadaniem krasnoludków by³o pomagaæ cz³owiekowi w pracach domowych i pomna¿aæ jego maj±tek. Tam, gdzie mieszkaj± krasnoludki, panuje dobrobyt i porz±dek. Oczywi¶cie pomoc ta opiera siê na pewnych zasadach, w zale¿no¶ci od rodzaju i temperamentu krasnoludka. Pracuj± zazwyczaj noc± lub podczas nieobecno¶ci gospodarzy.
Warto wspomnieæ o szczególnym duchu opiekuñczym - Skarbniku, krasnoludku górniczym. I choæ nie jest to typowy duch domowy, to jego dzia³alno¶æ ¶ci¶le ³±czy siê z osob± cz³owieka. Strzeg±c skarbów kopalni, strze¿e równie¿ bezpieczeñstwa pracy i ostrzega górników przed niebezpieczeñstwem.
|
Krasnoludki z wszystkich miast
Urz±dzi³y w lesie zjazd.
Program zjazdu by³ taki:
Po pierwsze -
Gdzie zimuj± raki?
Po drugie -
Czy brody s± dosyæ d³ugie?
Po trzecie -
Czy zima mo¿e byæ w lecie?
Po czwarte -
Co robiæ, ¿eby dzieci nie by³y uparte?
Po pi±te -
Sk±d wiadomo, ¿e zawsze po czwartku jest pi±tek?
Po szóste -
Dlaczego niektóre orzechy s± puste?
|
Pierwszy mówiæ mia³ najstarszy,
Ale tylko czo³o zmarszczy³;
Drugi mówiæ mia³ najm³odszy,
Wiêc powiedzia³ co¶, trzy-po-trzy;
Potem g³uchy stre¶ci³ szeptem
Wszystko to, co s³ysza³ przedtem;
¦lepy mówi³ o kolorach,
Lecz przeoczy³ co¶, nieborak;
Za¶ niemowa opowiedzia³
O tym, czego sam nie wiedzia³.
Mañkut milcz±c spojrza³ wokó³
I napisa³ tak protokó³:
"Krasnoludki z wszystkich miast
Urz±dzi³y w lesie zjazd.
O czym tam siê mówi³o przez dwana¶cie godzin,
To pana, proszê pana, zupe³nie, ale to zupe³nie nie obchodzi!"
|
Jan Brzechwa - Krasnoludki
Gdzie mieszkaj± krasnoludki?
Trudno ustaliæ jeden rodzaj lokum zajmowanego przez krasnoludka. Z racji niewielkiego wzrostu zajmuje on ró¿nego rodzaju szczeliny, mysie nory, dziuple wiewiórcze, rozpadliny skalne, szpary w pod³odze, k±ty pod piecem, a tak¿e strychy i stodo³y.
Ale przede wszystkim krasnoludki ¿yj± w lesie, buduj±c swe domki pod grzybkami, które nakrywaj± li¶æmi. Tylko niekiedy przenosz± siê w s±siedztwo siedzib ludzkich, zatrzymuj±c siê zw³aszcza przy starych budowlach. Sporadycznie zak³adaj± mieszkania w izbach - lecz jedynie u dobrych ludzi!
Krasnalek malutki
Mieszka pod pod³og±.
Zbiera okruszyny
Za sto³ow± nog±.
A dla kogo krasnal
Zbiera okruszyny?
Powiem wam w sekrecie:
Dla mysiej rodziny.
Czes³aw Janczarski - Krasnalek
| |
Krasnoludkowa ksiêga imion
| |
Najpopularniejsze skrzacie imiona to:
Apsik, Biedronek, B³ystek, Chwastek, Gapcio, Gburek, Ha³aba³a, Kosza³ek Opa³ek, M±draczek, Mêdrek, Modraczek, Mordziaczek, Nie¶mia³ek, Osi³ek, P³aczek, Poziomka, Pracu¶, S³omiaczek, ¦pioszek, Weso³ek, ¯agiewka, ¯ó³taszek.
|
Przez dzieñ ca³y Hania
Szuka krasnoludka.
Mo¿e jest w ³opianach?
Mo¿e w niezabudkach?
Mign±³ jej przed chwilk±
W¶ród trawy na ³±kach,
Lecz to by³a tylko
Czerwona biedronka.
Mign±³ dalej jeszcze
Pod krzaczkiem stokroci:
Tu siê zaniebieszczy³,
Tam znów siê zaz³oci³.
Wanda Grodzieñska -
Hania i krasnoludek [fragm.]
| |
| |
Idzie krasnoludek
¦cie¿k± zagajnika,
A co ujdzie kawa³eczek,
O w³os siê potyka.
- O w³os siê potyka?
Bajki nie mówcie mi.
- O w³os z brody,
Bo ma brodê
A¿ do samej ziemi.
Tadeusz Fangrat - Bajka nie bajka
|
Ale koniecznie przeczytajcie ksi±¿ki, które potwierdzaj± wystêpowanie krasnoludków w przyrodzie:
|
Hans Christian Andersen "Krasnoludek"
"Bajki o krasnoludkach"
Julian Ejsmond "Ba¶ñ o ziemnych ludkach"
Jakub i Wilhelm Grimm "Tañcz±ce krasnoludki"
Maria Kownacka "Krasnoludek Zmarzlaczek"
Maria Konopnicka "Na jagody"
Maria Konopnicka "O krasnoludkach i sierotce Marysi"
Zofia Kossak "Przygody Kacperka góreckiego skrzata"
"Królewna ¦nie¿ka i siedmiu krasnoludków"
Lucyna Krzemieniecka "Opowie¶ci krasnala Ha³aba³y"
| |
Bajki i ba¶nie wszyscy kochaj±
i chêtnie g³o¶no je czytaj±.
Krasnoludki tam mieszkaj±,
g³ówki z kartek wychylaj±
i na Ciebie tam czekaj± -
w ¶wiat niezwyk³y zapraszaj±!
Bibliografia:
Duralska-Macheta Teresa "Chcecie, to wierzcie, chcecie, nie wierzcie…" ¦wierszczyk 2002 nr 11 s.
Grodzieñska Wanda "¦wierszczowa muzyka". Warszawa, Nasza Ksiêgarnia 1970
Mañczyk Maria "Wszystko o krasnoludkach: scenariusz sesji naukowej". Biblioteka w Szkole 2001 nr 10 s. 27
Szed³ czarodziej: antologia wierszy dla dzieci / wybór i opracowanie Wies³aw Kot. Rzeszów, Krajowa Agencja Wydawnicza 1986
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krasnoludek
http://www.krasnale.pl/
|
|
|