Biblioteka w szkole Biblioteka w szkole
Szukaj: 
Aktualny numer 10/13
Na skróty
Aktualny numer
Prenumerata i zakup numerów archiwalnych
Archiwum
Zawartość wszystkich numerów "BwS"
w programie MOL
Wyszukiwarka
Informacje dla autorów
Sklep internetowy
Bibliografia materiałów repertuarowych dla szkół
Bank przydatnych
materiałów
Partnerzy
Galeria bibliotekarzy
KONTAKT
"Biblioteka w Szkole"
00-950 Warszawa
skr. pocztowa 109
email:
bws@sukurs.edu.pl
tel./fax 0-22 832 36 12
tel. 832 36 11
Analiza wyników ankiet dotyczących biblioteczek domowych użytkowników

Renata Wróblewska
Analiza wyników ankiet

dotyczących biblioteczek domowych użytkowników biblioteki szkolnej przy Szkole Podstawowej Nr 5 im. Szarych Szeregów w Bielsku Podlaskim, ich zainteresowań czytelniczych oraz pracy biblioteki szkolnej


Analiza wyników ankiet dotyczących biblioteczek domowych  użytkowników biblioteki szkolnej przy Szkole Podstawowej Nr 5 im. Szarych Szeregów w Bielsku Podlaskim, ich zainteresowań czytelniczych oraz pracy biblioteki szkolnej.

1. Analiza wyników ankiety przeprowadzonej wśród uczniów nauczania zintegrowanego

O ankiecie

Badaniami objęto 62 uczniów z losowo wybranych klas nauczania zintegrowanego. Ankieta była anonimowa. Miała na celu poznanie stanu biblioteczek domowych uczniów, ich zainteresowań czytelniczych, częstotliwości korzystania z czasopism oraz z biblioteki szkolnej.

Zagadnień biblioteki szkolnej dotyczyły trzy ostatnie pytania. Chciałam uzyskać odpowiedź, od uczniów klas młodszych, co, ich zdaniem, należałoby zrobić w bibliotece szkolnej, by przychodzili do niej chętnie i często.

Ankieta składała się z 10 pytań. Pięć z nich (1, 4, 5, 6 i 8) to pytania zamknięte jednokrotnego wyboru, trzy (2, 3, 9) - to pytania zamknięte z możliwością wyboru kilku odpowiedzi. Dwa (7 i 10) są pytaniami otwartymi, wymagającymi własnych odpowiedzi uczniów.

Analiza wyników

Domowa biblioteczka

Na pytanie 1: Czy posiadasz w domu własny księgozbiór? 53 ankietowanych odpowiedziało TAK, co stanowi 85% ogółu. Jest to dość wysoki wskaźnik, który daje nadzieję na to, że dzieci te, obcując od najmłodszych lat z książką, docenią jej wartość również w okresie późniejszym, że mają w sobie "wszczepionego bakcyla" zamiłowania do czytania, że książka stanie się dla nich nieodłączną częścią ich nauki i życia.

9 osób - 15% odpowiedziało NIE. Jest to wskaźnik może niezbyt duży, ale za to smutny, bo trudno sobie wyobrazić małe dziecko, które nie słucha i nie ogląda bajek w książkach, nie poznało książkowych wydań wierszy poetów polskich, np. J. Tuwima, J. Brzechwy. W przyszłości dzieci te mogą mieć kłopoty w zauważeniu i docenieniu roli książki w życiu człowieka.

Odpowiedź na to pytanie obrazuje wykres:

Skąd pochodzą czytane książki?

45 osób, 73% stwierdza, że z biblioteczki domowej, jest to o 8 osób mniej niż biblioteczkę posiada. Może to świadczyć o zdezaktualizowaniu księgozbioru domowego.

100% korzysta ze zbiorów biblioteki szkolnej, 31% z Miejskiej Biblioteki Publicznej, 24% to inne źródła. Litery na wykresie przedstawiają kolejno korzystanie:

  • A z biblioteczki domowej
  • B z biblioteki szkolnej
  • C z Miejskiej Biblioteki Publicznej
  • D z innych źródeł

Pytanie 3 dotyczyło książek, po które dzieci sięgają najchętniej.

Litery oznaczają:

  1. bajeczki, wierszyki  
  2. baśnie, legendy       
  3. przygodowe
  4. przyrodnicze
  5. historyczne
  6. encyklopedyczno - informacyjne
  7. inne

Okazuje się, że są to książki przygodowe - 65%, baśnie i legendy - 58%, bajeczki i wierszyki - 50%. Nieco rzadziej dzieci sięgają po książki przyrodnicze - 32%, historyczne - 27%, encyklopedyczno - informacyjne - 18%. Wśród innych - 5% wymieniane są komiksy czy oddzielnie Harry Potter.

Jakie książki widzę najchętniej w swojej biblioteczce?

Na to pytanie (4) ankietowani uczniowie odpowiedzieli następująco:

  1. bajeczki, wierszyki  
  2. baśnie, legendy       
  3. przygodowe
  4. przyrodnicze
  5. historyczne
  6. encyklopedyczno - informacyjne
  7. inne

Najczęściej wymieniane są książki przygodowe (32%), później bajeczki, wierszyki (16%), przyrodnicze, historyczne (15%), kolejno baśnie, legendy oraz encyklopedyczno - informacyjne (11%).

Dzieci i czasopisma

Na pytanie 5: Czy prenumerujesz lub kupujesz jakieś czasopisma? 47 osób - 76% odpowiedziało TAK. Dzieci te mają możliwość obcowania z różnorodnością treści czasopism, uczą się samodzielnego ich wyboru, dobierania treści do swoich zainteresowań. Kształcą tym samym ciche czytanie ze zrozumieniem i obcowanie z różnymi rodzajami informacji. Uczą się logicznego myślenia (krzyżówki, łamigłówki, zadania).

15 osób - 24% odpowiedziało NIE. W rodzinach tych dzieci, bądź nie docenia się wartości czasopism jako potężnego środka masowego przekazu, bądź brakuje na nie funduszy. Dzieciom tym będzie trudniej nauczyć się we właściwy sposób wykorzystywać różnorodne informacje docierające do nich lawinowo z zewnątrz.

Jak często te czasopisma są nabywane? Okazuje się, że dosyć często. 64% nabywających je robi to systematycznie, 28% okazjonalnie, a tylko 4 osoby - 8% rzadko.

Taki stosunek może wskazywać na rzeczywiste zainteresowanie i korzystanie z czasopism, na rozumieniu ich walorów estetycznych, wych0wawczych, informacyjnych, kształcących różne nawyki i umiejętności.

Wśród wymienianych czasopism przodują te prenumerowane w szkole: Ortofanek  16 odpowiedzi i Franek - 7. widać tutaj ogromną rolę, jaką pełni szkoła w zainteresowaniu dziecka czasopismem. Na podobnym poziomie utrzymują się Brawo Sport - 9 odpowiedzi, Kubuś Puchatek - 7, Kaczor Donald - 7. Podwójne wybory padły na Giga Sport, Barbie, Świerszczyk.  Dalej podawano takie tytuły jak: Supełek, DD Reporter, Click, Bravo Girl, Bob Budowniczy, Miś, Auto Moto.

Biblioteka szkolna i korzystanie z niej

Na pytanie 8: Jak często korzystasz ze zbiorów biblioteki szkolnej? 42 osoby odpowiedziały, że często i bardzo często, stanowi to 68% ankietowanych, a 20 - 32%, że rzadko. Odpowiedzi, że nie korzystam z biblioteki szkolnej wcale nie było. Pokrywa się to zresztą z bezpośrednimi obserwacjami nauczyciela bibliotekarza. Zadaniem jest właśnie aktywizowanie grupy dzieci czytających niewiele.

Uczniowie widzą potrzebę uzupełnienia księgozbioru biblioteki o następujące książki: najwięcej o książki przygodowe - 50%, następnie o przyrodnicze - 26%, bajeczki, wierszyki - 21%, baśnie, legendy - 18%; dalej o książki historyczne 10% i encyklopedyczno - informacyjne - 5%. Litery na wykresie oznaczają kolejno:

  1. bajeczki, wierszyki  
  2. baśnie, legendy       
  3. przygodowe
  4. przyrodnicze
  5. historyczne
  6. encyklopedyczno - informacyjne
  7. inne

Na pytanie: Co, Twoim zdaniem, należałoby zrobić w bibliotece, byś korzystał(a) z niej chętnie i często? dzieci odpowiadały:

  • nowe książki
  • żeby były książki z prezentami
  • nagrody za czytanie (obecnie są stosowane za konkursy i za czytelnictwo w całym roku szkolnym)
  • gry komputerowe do wypożyczania
  • czasopisma sportowe
  • komputery w bibliotece.

Wypowiedziało się niewielu ankietowanych - 15 osób - 24%. Najwięcej głosów dotyczyło właśnie zakupu nowych książek - 9 ankietowanych, dwóch uczniów dostrzega potrzebę komputeryzacji biblioteki, bez precyzowania dostępu do Internetu, niektóre pojedyncze wypowiedzi dotyczą książek z prezentami i dodatkowych nagród. Dzieci chętnie widziałyby w czytelni czasopisma sportowe.

Głosy te świadczą o małej potrzebie zmian na tym poziomie wiekowym, bądź też o nieumiejętności dokonywania własnej oceny pracy biblioteki. Może to również mówić o tym, że dzieciom podoba się biblioteka taka, jaka jest i kojarzenie jej głównie z książkami okazuje się całkiem sympatyczne.

Wnioski

  1. Przybliżać uczniom księgozbiór biblioteki szkolnej (książki przygodowe, baśnie, bajeczki, wierszyki to główny trzon księgozbioru dla dzieci).
  2. Postarać się o zakup nowych, atrakcyjnych pod względem szaty graficznej tytułów, np.: Martynka, Bob Budowniczy, Franklin.
  3. Prezentować nowości w przeznaczonym do tego celu miejscu i przy okazji spotkań z dziećmi.
  4. Zachęcać do czytania poprzez zajęcia edukacji czytelniczej i w klasach młodszych.
  5. Postarać się w przyszłym roku o prenumeratę jakiegoś czasopisma sportowego dla dzieci (nawet za cenę rezygnacji z jednego z istniejących tytułów).
  6. Pomimo niemożliwości w tym czasie komputeryzacji biblioteki szkolnej kontynuować pracę z Kołem informatycznym z elementami edukacji czytelniczej i medialnej dla chętnych uczniów klas I - III i starać się o fundusze na cele zakupu oprogramowania do zajęć.

2. Analiza wyników ankiety przeprowadzonej wśród   uczniów nauczania blokowego

O narzędziu

Ankieta miała na celu zdiagnozowanie stanu istnienia biblioteczek domowych uczniów, ich zainteresowań czytelniczych, częstotliwości korzystania z czasopism oraz najciekawszych, zdaniem uczniów, tytułów książek.

Chciałam również uzyskać odpowiedź na pytanie o częstotliwość wizyt (w pojęciu samych uczniów) w bibliotece szkolnej.

Liczyłam też na podpowiedź ze strony uczniów, co ich zdaniem, należałoby zrobić w bibliotece, by korzystali z niej chętnie i często.

Ankieta objęła 55 osób.

Została przeprowadzona wśród uczniów losowo wybranych klas IV - V. Składała się z 10 pytań. Pięć z nich to pytania zamknięte jednokrotnego wyboru (nr 1, nr 4, nr 5, nr 6 i nr 8). Trzy - stanowią pytania zamknięte wielokrotnego wyboru oraz dwa pytania pozostają otwarte.

Analiza wyników badań

Własny księgozbiór

Na pytanie o posiadanie własnego księgozbioru, 46 ankietowanych - 84% odpowiedziało TAK. Jest to wskaźnik dość pokaźny i świadczy, że w ich domach docenia się rolę książki w życiu człowieka. 16% odpowiedziało NIE. Jest to procent niewielki, ale przy poziomie nauczania blokowego nieco niepokojący, bo uczeń na tym etapie powinien rozumieć potrzebę gromadzenia książek i ich wykorzystywania, gdyż stopniowo, w miarę narastania dojrzałości czytelniczej, gromadzenie książek staje się bardziej przemyślane. Posiadanie własnych książek niejako automatycznie powinno wyrabiać nawyk częstego z nich korzystania. Czy tak jest w rzeczywistości? Obrazuje to wykres:

Otóż tylko 25 dzieci (45%) deklaruje spośród 46 korzystanie z biblioteczki domowej (pytanie 2 o źródła pochodzenia czytanych książek). Przyczyną może być niedostosowanie księgozbioru do potrzeb dzieci starszych klas szkoły podstawowej, bądź też gromadzenie książek tylko dla prestiżu społecznego.

54 osoby - 98% badanych korzysta z biblioteki szkolnej. Jedna osoba tego nie robi. Jest to bardzo wysoki wskaźnik, chociaż nie zadowala częstotliwość korzystania z biblioteki szkolnej. Na drugim miejscu plasuje się Miejska Biblioteka Publiczna - 55%, 34% to inne źródła. Litery oznaczają kolejno korzystanie:

A z biblioteczki domowej

B z biblioteki szkolnej

C z Miejskiej Biblioteki Publicznej

D z innych źródeł

Zainteresowania czytelnicze

Po jakie książki sięga najchętniej młodzież?

Możliwości odpowiedzi były następujące:

A podróżnicze H kryminalne

B o miłości      I przyrodnicze

C historyczne  J humorystyczne

D wojenne      K fantastyczne

E z życia młodzieży     L o sporcie

F przygodowe M życiorysy, biografie

G poezje         N encyklopedyczno - informacyjne

O inne  jakie?.............................................................................................

           

 

Młodzież sięga najczęściej po książki przygodowe - 53%. Nieco rzadziej - po fantastyczne, humorystyczne, o sporcie (w granicach 36% - 40%). Lubi książki kryminalne, wojenne, z życia młodzieży (31% - 27%). W granicach 20% plasują się wybory książek o miłości, historycznych, podróżniczych i encyklopedycznych.

Rzadko uczniowie sięgają po poezje - 5%, inne pozycje, wśród których wymieniają dramaty, książki artystyczne, o samochodach. Najrzadziej - po życiorysy i biografie - 2%.

 

Na pytanie 4 Z jakiej dziedziny książkę kupił(a)byś najchętniej do domu?

Możliwości wyboru były podobne jak w poprzednim pytaniu:

A podróżnicze H kryminalne

B o miłości      I przyrodnicze

C historyczne  J humorystyczne

D wojenne      K fantastyczne

E z życia młodzieży     L o sporcie

F przygodowe M życiorysy, biografie

G poezje         N encyklopedyczno - informacyjne

O inne

Najwięcej osób kupiłoby książkę wojenną - 21%, nieco mniej podróżniczą, o miłości, przygodową - 15% - 13%. Jeszcze mniejsze powodzenie miałyby książki historyczne, z życia młodzieży, fantastyczne, o sporcie - 7% - 4%. Pojedyncze wybory dotyczyłyby książek kryminalnych, przyrodniczych, humorystycznych, o samochodach(inne). Nikt nie kupiłby poezji czy życiorysu.

Wybory te nie mają jakby nic wspólnego z książkami, które młodzież wybiera najczęściej do czytania.

 

Czasopisma

Na pytanie: Czy prenumerujesz lub kupujesz jakieś czasopisma? 47 osób - 85% odpowiedziało TAK. Jest to dość wysoki wskaźnik świadczący o rozumieniu korzyści, jakie niesie z sobą czytanie czasopism: różnorodności treści, możliwości wyboru, nauki samodzielnego korzystania  z informacji zawartych w czasopismach.

8 osób - 15% stwierdziło, że nie kupuje i nie prenumeruje czasopism. Są one pozbawione wszystkich korzyści wypływających z faktu obcowania z czasopismem.

32 osoby, spośród tych, które nabywają czasopisma robi to systematycznie. Stanowi to 68%. Jest to również wysoki wskaźnik. 15% robi to okazjonalnie, 17% - bardzo rzadko.

Wymieniane są następujące tytuły: Brawo Sport, Victor Junior, CD - Action, Brawo, Click, rzadziej - Giga Sport, 13, Play PC, Świat Wiedzy, Kaczor Donald, Cyber Mycha, Popcorn, Kurs Malowania i Rysunku, Ślizg, Bravo Girl, Komputer Świat Gry. Pojedyncze wybory dotyczą czasopism: Twist, Mój Komputer, Auto Świat, Auto Sukces. Tematyka i zakres czytanych czasopism jest bardzo różnorodny.

Korzystanie ze zbiorów biblioteki szkolnej

Spośród 54 osób, korzystających z biblioteki szkolnej często i bardzo często przychodzą 32 osoby, co stanowi łącznie 58% uczniów. Rzadko - 22 -42% uczniów. Niepokojąca jest ta ostatnia liczba, gdyż może świadczyć, że uczniowie zaglądają tylko po obowiązkowe lektury, a poza tym sporadycznie korzystają ze zbiorów biblioteki szkolnej.

Uczniowie najchętniej uzupełniliby szkolny księgozbiór o książki przygodowe, fantastyczne, humorystyczne (F, J, K), o sporcie (L). Następnie o książki wojenne, przyrodnicze, kryminalne (D, I, H). Na jeszcze dalszej pozycji znalazły się książki z życia młodzieży, historyczne, o miłości, encyklopedyczno - informacyjne (E, C, B, N). Listę zamykają poezje, inne książki, np. o samochodach, komputerach, lektury oraz życiorysy i biografie (G, O, M). Obrazuje to wykres:

A podróżnicze H kryminalne

B o miłości      I przyrodnicze

C historyczne  J humorystyczne

D wojenne      K fantastyczne

E z życia młodzieży     L o sporcie

F przygodowe M życiorysy, biografie

G poezje         N encyklopedyczno - informacyjne

O inne

Co zmienić?

W opinii ankietowanych uczniów aż 18 z nich (około 33%) chciałoby mieć w bibliotece dostęp do Internetu, następnie trzeba byłoby powiększyć księgozbiór oraz liczbę tytułów czasopism. Ankietowani życzą sobie większego pomieszczenia, nauczyciel bibliotekarz też. Szkoła jednak jest tak mała, że to życzenie, mimo życzliwości dyrekcji, nie jest możliwe do zrealizowania.

Wnioski

  1. W miarę możliwości uzupełniać księgozbiór o preferowane przez uczniów książki.
  2. Skierować pracę nauczyciela bibliotekarza również w kierunku poznawania przez uczniów struktury i zawartości obecnego księgozbioru, gdyż z ankietowanych wypowiedzi wynika jego niedokładna znajomość (książki przygodowe stanowią znaczną część istniejącego księgozbioru dla dzieci i młodzieży).
  3. Próbować zmienić lub zakupić dodatkowo nowe tytuły czasopism, np. Brawo Sport, CD Action.
  4. Zachęcać do czytania nie tylko lektur szkolnych przez ciekawe zajęcia z edukacji czytelniczej i medialnej, konkursy i inne różnorodne formy pracy biblioteki.
  5. Pomimo niewielkiego realizmu przedsięwzięcia, starać się o komputeryzację biblioteki, z możliwością korzystania przez uczniów z Internetu.

3. Wyniki ankiety dla rodziców

O ankiecie

Badaniami objęto 47 rodziców  uczniów wybranych losowo klas II - III Szkoły Podstawowej Nr 5 im. Szarych Szeregów w Bielsku Podlaskim. Starano się odpowiedzieć na pytanie, jak środowisko rodzinne wpływa na stosunek dzieci do czytania książek.

Ankieta miała na celu poznanie opinii rodziców na temat czytania, ich wpływu na kształtowanie nawyku czytania. Dwa pytania dotyczyły pracy biblioteki szkolnej i korzystania przez dzieci z jej zasobów.

Składała się z 12 pytań. 7 z nich (nr 1, nr 2, nr 4, nr 5, nr7,  nr9 i nr 11) było pytaniami zamkniętymi jednokrotnego wyboru, 2 - (nr 2 i nr 6) - zamkniętymi wielokrotnego wyboru, 3 - (nr 8, nr 10 i nr 12) to pytania otwarte, wymagające własnych odpowiedzi.

Analiza wyników

Domowa biblioteczka

W większości domów badanej grupy, bo u 81%, znajdują się księgozbiory (pytanie 1). Rodzice ci doceniają rolę książki w życiu człowieka. 9 rodzin - 19%, nie posiada własnej biblioteczki. Przyczyny tego stanu rzeczy mogą być różne, ale na pewno nie pomagają w rozwoju emocjonalno - intelektualnym dzieci, ani też dostrzeżeniu ogromnej roli książki w życiu człowieka.

W istniejących biblioteczkach domowych największy procent stanowią baśnie - 77%, nieco niżej są wydania encyklopedyczno - informacyjne i lektury - 72%. Sporo jest książek popularnonaukowych - 51% oraz literatury pięknej - 47%. Strukturę domowych księgozbiorów obrazuje wykres:

  1. encyklopedyczno - informacyjne
  2. popularnonaukowe
  3. literatura piękna
  4. baśnie
  5. w tym lektury

Pytanie 3 dotyczyło istnienia własnych biblioteczek dzieci wyodrębnionych z księgozbioru domowego. Tutaj szala przechyliła się wyraźnie na niekorzyść dzieci, gdyż 34 osoby posiadają własny księgozbiór - 72%, co oczywiście nie jest niskim wskaźnikiem, ale 13 dzieci go nie ma, co stanowi 28%. Dzieciom tym na pewno trudniej będzie docenić książkę, jej wartość w życiu człowieka. 

Czytanie z dzieckiem

Tylko 23% ankietowanych - 11 osób zadeklarowało, że czytają książki często wspólnie z dzieckiem. 62% - czyta rzadko, 15% - 7 rodziców nie czyta w ogóle. Czytający rzadko i wcale znacznie przewyższają czytających często. Jest to niepokojące ze względu na to, że dzieci te nie wyniosą z domu rodzinnego nawyku czytania książek. Rodzice czytający często, swoją aktywną postawą dają przykład dzieciom, zachęcają je w ten sposób do rozwijania zainteresowań czytelniczych, a zarazem wzmacniają więź emocjonalną z dzieckiem oraz motywują do podejmowania indywidualnych prób kontaktów z książką.

Nie czytanie może być uwarunkowane brakiem czasu, chęci rodziców lub dzieci, bądź też tym, że dzieci czytają same. Stosunek czytających często, rzadko lub wcale obrazuje  wykres:

Pomimo, iż sami rodzice czytają wspólnie z dzieckiem tylko w 11 rodzinach, wszyscy ankietowani rodzice, zachęcają dzieci do czytania książek. Tak jak przedstawia to wykres kołowy (pytanie: Czy zachęcają Państwo dzieci do czytania książek?)

Na pytanie: Z jakich źródeł pochodzą książki, które czytają dzieci? Rodzice odpowiedzieli, że w 100% z biblioteki szkolnej, co cieszy; drugie miejsce zajmują biblioteczki domowe - 79%, dalej Miejska Biblioteka Publiczna - 34%, inne źródła - 30%.

Litery na wykresie oznaczają następujące źródła:

  1. z biblioteczki domowej
  2. z biblioteki szkolnej
  3. z Miejskiej Biblioteki Publicznej
  4. z innych źródeł

Zakupione ostatnio książki

Na pytanie: Czy Państwo kupili dziecku w ostatnim roku jakąś książkę?43 osoby zadeklarowały, że tak. Stanowi to 91%. 4 - nie - 9%. Jest to niewielka część w porównaniu do całości.

Lista wymienianych tytułów jest bardzo długa, co świadczy o rzeczywistych zakupach i wysokiej kulturze czytelniczej. Na jej czele plasują się: "Harry Potter" J. K. Rowling, "Baśnie" Ch. H. Andersena, "Baśnie" W. J. Grimm, "Doktor Dolittle i jego zwierzęta" H. Lofting, "Polscy poeci dzieciom" J. Tuwim, J. Brzechwa, "Poczet władców Polski" T. Biber, "W dolinie Muminków" T. Jansson.

Pojedynczo wymieniane tytuły to: "Szewczyk Dratewka" J. Porazińskiej, "Pierwsza encyklopedia szkolna", "Fascynujące eksperymenty" H. Klekerer, "Przygody Piotrusia Pana" J. M. Barie, "Najpiękniejsze bajki polskie" M. Konopnicka, "Martynka" w opracowaniu W. Chotomskiej, "Kajtkowe przygody" M. Kownackiej, "Koszmarny Karolek" F. Simon, "Dzieci kapitana Granta" J. Verne, "Bajki z wiejskiego podwórka", "Akademia pana Kleksa" J. Brzechwa, "Najpiękniejsze bajki o zwierzętach" E. Jarmołkiewicz, "Lektury pierwszoklasisty" M. Jaworczakowa, "Za króla Jelonka" J. Brzechwa, "Księga kosmosu" E. Beaumont.

Przekrój zakupionej literatury jest dosyć bogaty: od bajek , przez literaturę piękną, popularnonaukową, po wydawnictwa encyklopedyczne.

Czasopisma dziecięce

Uzupełnieniem lektury książek jest lektura czasopism. Na pytanie 9: Czy Państwa dziecko kupuje lub prenumeruje jakieś czasopismo? Twierdząco odpowiedziało 31 osób, co stanowi 66%. Świadczy to o tym, że osoby te doceniają skuteczność oddziaływania czasopism na rozwój intelektualny dziecka, aktywizowanie jego wyobraźni, rozwijanie umiejętności czytania ze zrozumieniem, posługiwanie się i samodzielne korzystanie z nich dla celów samokształceniowych.

Niestety, w ponad 1/3 badanych rodzin dzieci nie będą miały takich możliwości. 345 ankietowanych nie rozumie, że czasopismo jest środkiem bardziej elastycznym niż inne środki masowej komunikacji, odznacza się wielością treści. Daje możliwość aktywnego i samodzielnego wyboru, indywidualnego przeżycia i przemyślenia problemu.

Lista najczęściej wymienianych tytułów kształtuje się następująco (pytanie 10): Kaczor Donald, Bravo Sport, Franek, Kubuś Puchatek, Kumpel, DD Reporter, Cyber Mycha, Victor Junior, Cześć, English Junior, Barbie, Ciuchcia, Świerszczyk, Rycerzyk Niepokalanej, Wiedza i Świat, Odkryj Świat, Disney i Ja, Crown.

Biblioteka szkolna

Wszyscy ankietowani stwierdzili, że ich dzieci w 100% korzystają ze zbiorów biblioteki szkolnej. Bardzo częste i częste wizyty stanowią łącznie 77%, 23% rzadko przychodzi do biblioteki. Obrazuje to wykres:

Pytanie 12 brzmiało: Jakie działania Pani/Pana zdaniem należałoby podjąć, by dzieci chętniej korzystały z zasobów biblioteki szkolnej? Padły następujące propozycje:

  • zakup nowych książek - 7 osób
  • organizacja konkursów czytelniczych i nagrody za nie (co świadczy o tym, że rodzice nie znają tak naprawdę pracy biblioteki, gdyż takie konkursy są organizowane często i cyklicznie)
  • promocja nowych tytułów
  • zachęcanie do czytania nie tylko przez nauczyciela bibliotekarza, ale i nauczycieli przedmiotowców; rodzice wskazują na znaczenie współpracy z innymi nauczycielami "Biblioteka sama nic nie osiągnie" (cytat z ankiety)
  • potrzeba komputeryzacji biblioteki
  • rodzice apelują do rodziców, by ograniczyć oglądanie telewizji i gry komputerowe.

Wnioski

  1. Zorganizować biblioteczkę dla rodziców, by poznając sami i korzystając z zasobów biblioteki szkolnej mogli zachęcać do czytania własne dzieci. Efektem dodatkowym będzie poznanie życia biblioteki, np. organizowanych konkursów, struktury księgozbioru.
  2. Zachęcać rodziców do czytania książek wspólnie z dziećmi (rodziców nauczania zintegrowanego).
  3. Postarać się o zwiększenie ilości nowych książek - dzieci przyciągają barwne ilustracje, piękne, nowe wydania. Zachęcać dzieci do korzystania z biblioteki szkolnej przez zajęcia związane z edukacją czytelniczą i medialną w klasach I - III.
  4. Prezentować zakupione nowości w specjalnym miejscu - "Kąciku nowości".
  5. Kontynuować zajęcia koła informatycznego z elementami edukacji czytelniczej i medialnej.

4. Analiza wyników ankiety dla nauczycieli

Charakterystyka narzędzia

Badaniami objęto 29 nauczycieli pracujących w Szkole Podstawowej Nr 5 im. Szarych Szeregów w Bielsku Podlaskim.

Ankieta miała na celu zdiagnozowanie czytelnictwa wśród użytkowników biblioteki m.in. nauczycieli oraz  ogólnie  pracy biblioteki szkolnej, a w konsekwencji opracowanie i wdrożenie programu promocji biblioteki szkolnej, jej zasobów i działalności  w środowisku szkolnym.

Składała się z 6 pytań: 3 zamkniętych (nr 1, nr 2, nr 4), w których należało wybrać jedną z podanych możliwości; 2 pytań zamkniętych wielokrotnego wyboru (nr 3 i nr 5) oraz 1 pytania otwartego, w którym ankietowani nauczyciele mogli podać propozycje "ulepszenia" pracy biblioteki szkolnej.

Ankietę zwróciło25 nauczycieli i to ich wypowiedzi są brane pod uwagę przy analizie wyników.

Analiza wyników

Na pytanie 1: Czy  posiada Pani/Pan w domu księgozbiór? 100% ankietowanych odpowiedziało Tak. Takiej odpowiedzi w zasadzie należało się spodziewać, bo trudno sobie wyobrazić nauczyciela bez podręcznej biblioteczki domowej. Obrazuje to wykres:

Pytanie 2 dotyczyło wielkości domowego księgozbioru. Na wykresie poszczególne litery oznaczają:

  1. 0 - 50 książek
  2. 51 - 100 książek
  3. 101 - 200 książek
  4. 201- 500 książek
  5. powyżej 500 książek

Największy procent odpowiedzi mieści się w przedziale 51 - 500 książek. Oznacza to, że nauczyciele mają dosyć znaczące księgozbiory domowe.

Pytanie 3 miało na celu uzyskanie odpowiedzi na pytanie z jakich źródeł pochodzą książki, które czytają nauczyciele i jaki w nich udział ma biblioteka szkolna. Litery na wykresie oznaczają:

  1. z biblioteczki domowej
  2. z biblioteki szkolnej
  3. z Miejskiej Biblioteki Publicznej
  4. z Biblioteki Pedagogicznej
  5.  z innych źródeł

Wyniki kształtują się następująco: 100% korzysta z biblioteczki domowej, co świadczy o gromadzeniu w niej przydatnych pozycji w praktyce szkolnej.

Biblioteka szkolna również wykorzystywana jest w 100%, co świadczy o jej przydatności środowisku nauczycielskiemu. 56% ankietowanych nauczycieli korzysta z Biblioteki Pedagogicznej, po 28% z Miejskiej Biblioteki Publicznej i z innych źródeł. Wśród tych ostatnich wymieniane są: wydawnictwa, znajomi, inne biblioteki.

Częstotliwość korzystania ze zbiorów biblioteki szkolnej (pytanie 5) przedstawia się następująco: 60% badanych przychodzi często i bardzo często, 40% - rzadko. Jest to właśnie zadanie dla nauczyciela bibliotekarza, by zmniejszyć ten ostatni wskaźnik na korzyść biblioteki szkolnej.

Pytanie 5: Z jakich zbiorów korzysta Pani/Pan najczęściej? dało obraz wykorzystania zasobów biblioteki.

  1. książki        
  2. czasopisma
  3. zbiory audiowizualne
  4. zbiory multimedialne
  5. inne

Najczęściej wykorzystywane są książki - 88%  i czasopisma - 80%.

Pytanie 6 miało na celu poznanie opinii nauczycieli, dotyczącej pracy biblioteki. Brzmiało: Jakie działania, Pani/Pana zdaniem, należałoby podjąć, by można było częściej i efektywniej korzystać ze zbiorów biblioteki szkolnej?

Wypowiedziało się 17 osób - 68% ankietowanych nauczycieli. Pozostali albo nie zabrali głosu, albo chwalili pracę biblioteki nie oczekując zmian. Nauczyciele chętniej przychodziliby do biblioteki, gdyby zwiększyć jej zasoby pod względem ilości książek metodycznych i dla dzieci oraz zwiększyć liczbę przydatnych kaset video, materiałów na płytkach CD, ilość tytułów czasopism.

Były też głosy o sieć Internet w bibliotece - 12%, nie przeładowywanie biblioteki zajęciami pozabibliotecznymi. Proponowano, by wydłużyć czas pracy biblioteki (prośba o dodatkowe przynajmniej 0,5 etatu oraz by prezentować na spotkaniach z nauczycielami nowości, ciekawe scenariusze.

Wnioski

  1. Nauczyciele posiadają w 100% własny księgozbiór, doceniają rolę książki i potrzebę z  niej korzystania.
  2. Posiadanie nie ogranicza się do stania książek na półkach. Księgozbiór domowy wykorzystywany jest w 100%.
  3. Ważne miejsce w źródłach pochodzenia czytanych książek zajmuje biblioteka szkolna, co i cieszy, i smuci. Cieszy dlatego, że wszyscy przychodzą i korzystają ze zbiorów biblioteki, smuci - bo 40% odwiedza bibliotekę rzadko.
  4. Dobrze byłoby, zgodnie z życzeniami nauczycieli, zwiększyć znacząco zasoby metodyczne, wzbogacić ofertę czasopism, kaset video, książek elektronicznych. Zależy to jednak nie tylko od nauczyciela bibliotekarza, ale od przyznawanych bibliotece środków na zakupy.
  5. W zasięgu możliwości nauczyciela leży natomiast owocniejsza prezentacja nowości i ciekawych opracowań na spotkaniach zespołów dydaktycznych czy też całej Rady Pedagogicznej.
  6. W sferze marzeń pozostaje w tej chwili Internet w bibliotece, mimo informatycznego przygotowania nauczyciela bibliotekarza, ponieważ dopiero w roku szkolnym 2004/2005 ma być z prawdziwego zdarzenia pracownia internetowa, a szkoła jest zbyt mała, by zebrać własne środki na komputeryzację biblioteki, co nie znaczy oczywiście, że nie należy ich poszukiwać u sponsorów czy z innych źródeł.
  7. Nauczyciel bibliotekarz powinien w dalszym ciągu korzystać z istniejącej pracowni komputerowej i pomagać zainteresowanym nauczycielom wykorzystywać ją w zajęciach dydaktycznych z różnych przedmiotów.

Wnioski ogólne

  1. Przybliżać uczniom księgozbiór biblioteki szkolnej.
  2. Postarać się o zakup nowych, atrakcyjnych pod względem szaty graficznej tytułów oraz tych, które preferują uczniowie.
  3. Prezentować nowości w przeznaczonym do tego celu miejscu i przy okazji spotkań z uczniami, np. w "Kąciku nowości".
  4. Prezentować nowości i ciekawe opracowania na spotkaniach zespołów dydaktycznych czy też całej Rady Pedagogicznej.
  5. Zachęcać do czytania poprzez zajęcia edukacji czytelniczej i w klasach młodszych i starszych.
  6. Postarać się w przyszłym roku o prenumeratę jakiegoś czasopisma sportowego, preferowanego przez uczniów.
  7. Włączyć w sposób aktywny rodziców, zachęcić ich do korzystania z biblioteki - stworzyć biblioteczkę rodzica.
  8. Pomimo niemożliwości w tym czasie komputeryzacji biblioteki szkolnej kontynuować pracę z Kołem informatycznym z elementami edukacji czytelniczej i medialnej dla chętnych uczniów klas I - III i starać się o fundusze na cele zakupu oprogramowania do zajęć.
  9. Korzystać z istniejącej pracowni komputerowej i pomagać zainteresowanym nauczycielom wykorzystywać ją w zajęciach dydaktycznych z różnych przedmiotów.
  10. Opracować program systematyzujący, pozwalający w sposób planowy wdrożyć postulowane wnioski.

Załączniki

  1. Ankieta dla uczniów. Klasy nauczania zintegrowanego
  2. Ankieta dla uczniów. Klasy nauczania blokowego
  3. Ankieta dla rodziców
  4. Ankieta dla nauczycieli

Opracowanie i realizacja
mgr Renata Wróblewska
nauczyciel bibliotekarz
Szkoła Podstawowa Nr 5 im. Szarych Szeregów
w Bielsku Podlaskim